Seks w okresie andropauzy i menopauzy
Seks stanowi manifestację relacji miłosnej, pozwalającą na osiągnięcie pełni miłości. Aktywność seksualna w późnej dorosłości jest formą wyrażania uczuć i bliskości ale również wzajemnej lojalności i zaufania. Ma także właściwości prozdrowotne. Badacze twierdzą, że aż 67% osób w późnej dorosłości jest zadowolonych ze swojej aktywności seksualnej (Cichocka, 2004).
Komponenty miłości
Zdaniem Sternberga miłość składa się z trzech komponentów: intymności, zobowiązania i namiętności.
- Intymność odnosi się do panujących w związku uczuć, takich jak bliskość czy ciepło. Jest wyrazem szacunku wobec partnera i oznaką wzajemnego zrozumienia. Intymność buduje wzajemne przywiązanie i jest formą okazywania sobie wsparcia. Wywodzi się ona z emocjonalnego zaangażowania w związek.
- Zobowiązanie oznacza decyzje oraz działania, które służą utworzeniu i podtrzymaniu stałego związku — jest to, inaczej, zaangażowanie w relację miłosną.
- Namiętność zaś odnosi się do podniecenia obecnego w relacji miłosnej, wyzwalającego pożądanie, potrzebę fizycznej bliskości czy kontaktów intymnych. Jest wzajemnie powiązana z seksem; stanowi jednak odrębne zjawisko. Może zawierać w sobie zarówno emocje pozytywne, jak i negatywne.
Sternberg zakłada, że zaangażowanie w relacji miłosnej wzrasta wraz ze stażem tej relacji, a jego poziom w perspektywie czasu jest stabilny.
Sprawność seksualna pozwala na zachowanie i budowanie bliskości między partnerami, a czerpana z niej satysfakcja jest związana z zaangażowaniem w ich relację miłosną.
Zalety aktywności seksualnej
- Tworzy więź małżeńską.
- W wieku późnej dorosłości pozytywnie wpływa na funkcjonowanie człowieka i podnosi jego samopoczucie a przy tym może mieć właściwości prozdrowotne.
- Podnosi poziom wydzielanych hormonów płciowych oraz daje poczucie młodości.
- Ponadto aktywność seksualna osób w jesieni życia (nawet tych cierpiących na różne problemy zdrowotne) jest możliwa do późnych lat, między innymi dzięki dostępności farmakologii wzmagającej sprawność seksualną.
Formy aktywności seksualnej w okresie andropauzy i menopauzy
Ze względu na postępujące procesy starzenia, formy aktywności seksualnej osób starszych przybierają różne formy i najczęściej są odmienne od tych preferowanych we wcześniejszych fazach życia.
Osoby w późnej dorosłości mogą czerpać przyjemne doznania nie tylko z seksu klasycznego. Również aktywności niegenitalne mogą dawać satysfakcję oraz pozwalają na podtrzymanie relacji intymnej z drugą osobą.
Znaczna część badaczy zwraca uwagę na istotny wpływ pocałunków, przytulania i wspólnego leżenia partnerów na ocenę intymności i satysfakcji seksualnej w każdym wieku.
Wraz z wiekiem pojawiają się problemy zdrowotne, również na tle seksualnym. Sprawność seksualna może być zależna od przyjmowanych leków, od stanu zdrowia, od poziomu hormonów.
O jakość swojego związku miłosnego możemy dbać nie tylko poprzez kontakty intymne. Tak zwana dojrzała miłość, na której może być oparty związek, jest otwarta na różne formy okazywania wzajemnej czułości – nie tylko formy cielesne.
Częstotliwość relacji seksualnych w okresie andropauzy i menopauzy
Częstotliwość stosunków seksualnych zmniejsza się zarówno z powodu dysfunkcji mężczyzny (zaburzenia erekcji, ogólny dyskomfort psychiczny), jak i z powodu niechęci kobiety do współżycia, często spowodowanej nadmierną suchością pochwy, bolesnym współżyciem, a także ogólnym złym samopoczuciem.
Według danych z piśmiennictwa (Cichocka, 2004) u osób w wieku 20–25 lat liczba stosunków płciowych wynosi 2–3, a u par po 50. roku życia 1–2 tygodniowo.
Jeśli jest to spowodowane głównie niechęcią ze strony partnera (niemożnością odbycia stosunku), zwiększa się prawdopodobieństwo napięć w życiu rodzinnym oraz nieprawidłowych reakcji ze strony partnerki, która powinna być wówczas dla mężczyzny wsparciem. W sytuacji odwrotnej – gdy to kobieta nie angażuje się w sferę życia seksualnego, mężczyzna czuje się nieatrakcyjny i odtrącony.
Utrudnienie w relacjach seksualnych podczas menopauzy
Przyczyny zaburzeń w relacjach między mężczyzną i jego menopauzalną partnerką mogą tkwić w stanie zdrowia fizycznego i mentalnego kobiety. Masters i wsp. opisali szereg symptomów utrudniających prawidłową reakcję seksualną ze strony kobiety. Należą do nich, m.in. zmniejszenie częstości rumieńca skórnego, zmniejszenie napięcia piersi, brak powiększania się piersi podczas pieszczot, opóźnienie czasu reakcji łechtaczki, zmniejszona lub prawie nieobecna wydzielina z gruczołu Bartholina, opóźnione nawilżanie pochwy i zmniejszona jej adaptacja, rzadsze i niekiedy bolesne skurcze macicy podczas orgazmu.
Utrudnienie w relacjach seksualnych podczas andropauzy
U mężczyzn dotkniętych późnym hipogonadyzmem zaburzenia popędu płciowego oraz zmiany organiczne są główną przyczyną zaburzeń seksualnych, pomimo niejednokrotnie silnej motywacji oraz przyzwolenia wynikającego ze sfery wartości. W drugiej połowie życia mężczyzny niezbędne jest rozróżnienie pomiędzy popędem seksualnym a obiektywnymi możliwościami realizacji aktywności seksualnej. W Polsce na zaburzenia wzwodu cierpi ok. 1,5 mln mężczyzn po 35. roku życia, co koreluje z tendencją ogólnoświatową. Co drugi z nich to osoba w wieku pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Niepokojący jest fakt, że połowa z tych mężczyzn uważa, że zaburzenia wzwodu są nieuchronną konsekwencją starzenia się i nie udaje się z tym problemem do lekarza.
Konsekwencją tej sytuacji jest konieczność rozpoczynania leczenia zaburzeń wzwodu szybciej, na etapie ich niewielkiego nasilenia, bez doprowadzania do wymuszonej przerwy we współżyciu seksualnym. Z drugiej zaś strony, niezbędne jest dostosowanie techniki seksualnej do możliwości biologicznych obojga partnerów, co w praktyce oznacza cierpliwe prowadzenie gry wstępnej, dłuższej i ważniejszej dla osiągnięcia satysfakcji seksualnej niż we wcześniejszych etapach życia.
Anna Kubińska
Psycholog, Seksuolog, Terapeuta Par
Bibliografia
Bakalczuk Sz., Bakalczuk G., Jakiel G. Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet. Seksuologia Polska 2005, 3, 2, 74–76.
Cichocka M. Starość i seks. In: Beisert M. ed. Seksualność w cyklu życia człowieka. Zakład Wydawniczy K. Domke, Poznań 2004.
Czarnecka-Iwańczuk M, Stanisławska-Kubiak M, Mojs E, i wsp. Objawy menopauzy a satysfakcja z życia i samoocena wśród kobiet. Przegląd Menopauzalny 2012; 6: 470.
Diener E, Diener M. Cross-cultural correlates of life satisfaction and selfesteem. Journal of Personality and Social Psychology 1995; 68: 653-63.
Gerymski R., Skałacka K., Czy intymność, namiętność i zobowiązanie kształtują satysfakcję seksualną seniorów? Wyniki badania eksploracyjnego. Seksuologia Polska 2018, 16, 2, 43–50.
Lew-Starowicz Z, Szamańska M. Zaburzenia seksualne i problemy osobiste kobiet powyżej 45. roku życia. Przegląd Menopauzalny, 2010; 6: 381.
